Logopeda/ terapeuta pedagogiczny
Logopedki - terapeutki piszą...
Logopeda i zajęcia logopedyczne –
w skrócie
Kim jest logopeda?
Logopeda to pani albo pan od wymowy? Jak najbardziej! Logopeda to specjalista zajmujący się korygowaniem nieprawidłowej wymowy. ale praca logopedy to różne specjalizacje, które pomagają na każdym etapach życia człowieka.
Logopeda pracuje zarówno z noworodkami, niemowlętami, dziećmi oraz młodzieżą, jak i osobami dorosłymi w każdym wieku.
z maluszkami jest to praca w zakresie ogólnej stymulacji rozwoju, budowanie kontaktu wzrokowego, uwagi słuchowej, wspólnego pola uwagi, naśladownictwa.
Z dziećmi w wieku przedszkolnym i szkolnym to również praca w zakresie rozwijania funkcji poznawczych (takich jak percepcja słuchowa, wzrokowa, koordynacja, uwaga, małą i duża motoryka) jak i rozwijanie słownictwa, korygowanie zaburzeń artykulacyjnych. Uczy prawidłowego oddechu i połykania.
Osoby dorosłe również mogą mieć nieprawidłową wymowę głosek, problemy z prawidłową wymową czy prozodią mowy (melodia, głośność, tempo mówienia, akcent, siła, rytmiczność, pauzy, intonacja, wysokość czy tembr głosu) Logopeda pomaga skorygować oraz nauczyć mówić w odpowiednim tempie, napięciu, o czy głośności.
Zatem co robi logopeda:
-
wspomaga dziecko w rozwijaniu słownika biernego i czynnego, tak by rozumiało, co się do niego mówi oraz potrafiło wyrażać swoje potrzeby
-
diagnozuje czyli ocenia czy rozwój mowy dziecka jest adekwatny do jego wieku
-
wspiera rozwój mowy osób z różnymi niepełnosprawnościami
-
rozwija mowę i zdolności komunikacyjne u dzieci, młodzieży i dorosłych
-
prowadzi terapię logopedyczną.
Co wpływa na rozwój mowy?
Na prawidłowy rozwój mowy wpływa wiele czynników - już etapie ciąży. Prawidłowy rozwój dziecka w brzuszku mamy, brak chorób, zaburzeń jest pierwszym stopniem do prawidłowego rozwoju mowy. Kolejne ważne elementy w rozwoju mowy to odruchy pierwotne, które powinny w odpowiednim wieku ulec wygaszeniu (czyli zaniknąć), bo na ich bazie rozwijają się kolejne funkcje organizmu.
Do prawidłowego rozwoju mowy dziecka potrzebne jest również prawidłowe oddychanie, napięcie mięśniowe nie tylko artykulatorów (języka, warg, policzków, podniebienia miękkiego) ale i całego ciała. Prawidłowe spożywanie pokarmów oraz pobieranie napojów (zatem żucie, gryzienie, połykanie) również jest podstawą do tego, by mowa czynna się prawidłowo rozwijała.
Człowiek to jeden mechanizm - nieprawidłowe działanie jednego elementu ma wpływ na działanie pozostałych - o tym trzeba pamiętać. Jeżeli dziecko ma zaburzone napięcie mięśniowe, nieprawidłowo oddycha, je czy pije, to jego mowa w wielu przypadkach również nie będzie prawidłowa.
Co w takim razie robimy na zajęciach logopedycznych w Naszej Szkole?
Ćwiczenia wymowy - to czubek góry lodowej. Żeby głoski prawidłowo zabrzmiały w ustach naszych dzieci, najpierw musimy podjąć cały szereg innych działań, które będą bazą do prawidłowej wymowy.
-
ćwiczenia oddechowe - ćwiczenia prawidłowego toru oddechowego, kierowania strumienia powietrza w odpowiednim kierunku, tempa oddychania - parskamy, chuchamy dmuchamy….
-
ćwiczenia artykulatorów albo jak kto woli aparatu artykulacyjnego czyli warg, języka, policzków, podniebienia miękkiego - robimy głupie miny, napinamy, rozciągamy…
-
ćwiczenia słuchowe - trenujemy słuch, by potrafić rozróżnić głoski, usłyszeć prawidłowo różne tony, dźwięki, głosy, wyrazy….
-
ćwiczenia wymowy zaburzonych głosek - zaczynamy od wywołania głoski poprzez powtarzanie jej aż do utrwalania wymowy
-
inne ćwiczenia wspierające terapię logopedyczną - terapia ręki, ćwiczenia funkcji wzrokowych, koordynacji ruchowej i wzrokowo - ruchowej aż po relaksację i wyciszenie.
Jak widać sama praca nad wymową to niewielki wycinek zajęć, ale żeby ta wymowa była, to musimy zbudować odpowiednią bazę.
Praca logopedy z dzieckiem na zajęciach to znowu - czubek góry lodowej. Ważna jest systematyczna praca w domu. Rodzice powinni z dziećmi w domu utrwalać nawyki wypracowane na zajęciach logopedycznych.
Joanna Żabińska-Koster
logopeda, neurologopeda
pedagog, terapeuta pedagogiczny
terapeuta ręki
-
Kroki w rozwoju mowy – czyli na co zwrócić uwagę
- 30.10.2023 09:56
Komunikacja jest bardzo ważna w życiu każdego człowieka. To ona pozwala nam zrozumieć siebie i innych, daje nam możliwość przekazania istotnych wiadomości, pokazania naszych emocji.
Już 6-miesięczny niemowlę potrafi zakomunikować swoim opiekunom, jak się czuje, co potrzebuje. Robi to poprzez uśmiech, płacz, mimikę twarzy. Reaguje na źródło dźwięku, ton głosu, muzykę. Niemowlę gaworzy – powtarza ciągi sylab i zasłyszane dźwięki.
Roczne dziecko reaguje na proste pytanie – Gdzie jest mama? Gdzie lala? - potrafi je wskazać palcem, odwrócić głowę w kierunku osoby czy przedmiotu. Poproszone, podaje misia czy lalę. Naśladuje ruchy dorosłego. Używa gestów, mimiki, wymawia sylaby i proste słowa – mama, tata, baba, daj.
Dwulatek, który rozwija się prawidłowo, potrafi pokazać części ciała (nos, oko, buzia, ręka, noga). Wykonuje proste polecenia typu – zrób pa pa, kosi-kosi. Wskazuje i podaje zabawki, owoce czy inne przedmioty znane ze swojego otoczenia. Słucha prostych bajek i piosenek. Stosuje wyrażenia dźwiękonaśladowcze – hau-hau, miau, ko ko. Pojawiają się proste zdania – mama daj, lala śpi.
Wymawia samogłoski – a o e u y i oraz spółgłoski – p b m n t d ł. Upraszcza słowa, mówi tylko początek wyrazu lub koniec (la – lampa, pi – śpi), używa jednego wyrazu na oznaczenie wielu osó czy przedmiotów (np. ato – auto, autobus, ciężarówka).
Zwiększa się ilość słów, które dziecko wypowiada i rozumie.
Dziecko trzyletnie nabywa kolejne sprawności w zakresie rozwoju mowy. Potrafi już rozróżniać przeciwieństwa typu zimny-ciepły, mały-duży. Wykonuje złożone instrukcje dorosłego – włóż lalę do wózka i przykryj kocykiem. Nazywa większość przedmiotów ze swojego otoczenia, nie zawsze poprawnie, upraszczając trudniejsze wyrazy (np. piła – piłka, coła – pszczoła).
Zadaje dużo pytań, jest ciekawe świata. Rozumie i zaczyna stosować liczbę mnogą – jemy, idiemy.
Wymawia głoski – k g ch/h l ś ź ć dź. Mogą się pojawić już w wymowie głoski s z c dz.
Czas między 3 a 7 rokiem życia dziecka jest to okres bardzo intensywnego rozwoju mowy i sprawności językowych. Jest to okres tzw. swoistej mowy dziecięcej.
Czterolatek wypowiada już coraz dłuższe zdania. Jego mowa powinna być już zrozumiała dla osób obcych. W swojej mowie używa coraz więcej słów. Czasami mówi niepłynnie – jest to tzw. niepłynność rozwojowa (wynika to z braku pełnej koordynacji mózg – narządy artykulacyjne). Zadaje też coraz więcej pytań. Potrafi też rozróżnić słowa wypowiadane błędnie i prawidłowo przez dorosłego (np. żabka-ziabka).
Wypowiada kolejne głoski – s z c dz.
Pięciolatek potrafi z uwagą oglądnąć bajkę i odpowiedzieć na pytania z nią związane. Zadaje coraz więcej pytań, buduje coraz dłuższe zdania, choć nie zawsze prawidłowo używając form gramatycznych.
Wypowiada głoski – sz ż cz dż. Może już pojawić się w mowie głoska r.
Słownik i mowa sześciolatka powinna być już ukształtowana. Dziecko powinno prawidłowo wypowiadać wszystkie głoski języka polskiego, budować zdania złożone, zadawać pytania, udzielać odpowiedzi na pytania dorosłego. Jego mowa powinna być zrozumiała oraz poprawna pod względem gramatycznym.
Bazą czyli podbudową do rozwoju mowy są tzw. czynności fizjologiczne w obrębie narządu artykulacyjnego. Są to – ssanie, oddychaniem odgryzanie, żucie, połykanie. Jeśli te czynności prawidłowo się rozwijają i funkcjonują, pozwalają na prawidłowy rozwój mowy.
Ssanie w naturalny sposób usprawnia narząd artykulacyjny. Prawidłowe oddychanie (zamknięta buzia, oddychanie przez nos) kształtuje mięśnie twarzy, co daje podstawę do prawidłowej wymowy głosek. Odgryzanie kształtuje zgryz. Żucie to praca przede wszystkim żuchwy i policzków, ale również praca języka. Połykanie to ćwiczenia przede wszystkim języka i przygotowanie go do prawidłowej artykulacji. Jeśli wszystkie te czynności fizjologiczne przebiegają prawidłowo, to również prawidłowo kształtują się narządy aparatu artykulacyjnego – czyli język, wargi, policzki, żuchwa oraz mięśnie twarzy. A prawidłowo ukształtowane narządy artykulacyjne to prawidłowa wymowa.
Joanna Żabińska-Koster
logopeda, neurologopeda
pedagog, terapeuta pedagogiczny
terapeuta ręki
- więcej